Жүсіп сүресі

Аса Қамқор, Ерекше Мейірімді Алланың есімімен (бастаймын).

(12:1) Әлиф. Лам. Рa. Бұл Негізгі Сервердің аяттары,

(12:2) Расында біз мұны Арапша Құран түрінде түсірдік, әрине түсінерсіңдер.

(12:3) Саған бұл Құранды уахи етуімізбен өзіңе қиссалардың ең жақсысын баян етеміз. Негізінде сен бұдан бұрын әрине жайбарақат едің.

(12:4) Сол уақытта Жүсіп әкесіне: “Әкетайым! Рас мен түсімде он бір жұлдыз және күн мен айды, маған сәжде қылғанын көрдім” деді.

(12:5) Ол (Жүсіптің әкесі) деді: «Уа балам менің! Көрінісіңді бауырларыңа айтпа, әйтпесе олар саған қарсы (сюжет) қастандық жасайды. Расында, Шайтан - адамға айқын дұшпан.

(12:6) “Міне осылайша Раббың сені ұнатады. Саған түстердің жоруын үйретеді. Бұрыңғы аталарың Ибрахим, Исхақтарға нығметтерін тамамдағандай саған және Яғқұп ұрпағына нығметін толықтастырады. Шәксіз Раббың толық білуші, хикмет иесі”

(12:7) Расында Жүсіп туыстарының киссасында сұраушылар үшін өнегелер бар.

(12:8) Қашан олар айтады: «Біз (бүкіл) (бір) топ болсақ та, Әке Жүсіп пен оның ағасын бізден (көп) жақсы көреді. Расында, әкеміз айқын адасқан.

(12:9) Жүсіпті өлтіріңдер немесе (басқа) елдерге жер аударыңдар. Сонда әкеңнің жүздері сендерге (тек) бұрылады да, кейін сен ізгі адамдар боласыңдар».

(12:10) Іштерінен тағы бір айтушы: “Егер менің айтқанымды істейтін болсаңдар, Жүсіпті өлтірмеңдер де оны бір құдықтың түбіне тастаңдар. Кейбір жүргінші тауып алар” деді.

(12:11) Олар деді: «Уа, әке! Жүсіпті неге бізге аманат етпейсің? Және ақыр соңында, біз оны (қадағалайтын) құзіреттіміз.

(12:12) “Ертең оны бізбен бірге жібер. Тамақтансын, ойнасын. Расында біз оны қорғаушымыз” десті.

(12:13) “Расында сендердің оны алып кетулерің маған уайым салады. Әрі сендер оған кәперсіз қалып, оны қасқыр жеуінен қорқамын” деді.

(12:14) Олар: “Біз мықты бір топ бола тұра оны қасқыр жесе, әрине сол уақытта зиянға ұшыруашылардан болармыз” десті.

(12:15) Сонда олар, Жүсіпті алып кеткен кезде, бәрі оны құдықтың түбіне тастауға бірлесті. Оған: “Туыстарыңа әлбетте осы істерінің хабарын бересің. Олар сезбейді” деп уахи еттік.

(12:16) Олар іңірде әкелеріне жылап келді.

(12:17) Және деді: «Әй, әкеміз! Біз (жарысқа шықтық, жүгірдік), Жүсіп заттарымыздың қасында қалды, ал қасқыр оны жеп қойды. Бірақ біз шындықты айтсақ та сенбейсіз.

(12:18) Және олар келді жалған (дәлелдермен) - қанды көйлекпен, және ол деді: «О, жоқ! (Бұл) шешім сен нәпсіңнің арбауына (жеңілдің) және (көрсету үшін) шыдамдылық - әдемі (шешім) болып табылады. Және (тек) сендердің айтқандарың үшін Алладан жәрдем тілеу керек".

(12:19) Бір жүргінші келіп, дереу сушыларын жіберді; ол қауғасын салып: “Ой сүйінші! Міне бір еркек бала” деді. Олар оны сауда малы етіп, жасырып қойды. Алла, олардың не істегендерін толық біледі.

(12:20) Олар оны кем бағаға бірнеше дирхемге сатып жіберді. Өйткені, Олар Жүсіпке ынтық емес еді.

(12:21) Мысырдағы оны сатып алған кісі әйеліне: “Орнын құрметтеп жақсы бақ. Мүмкін бізге пайдасы тиер немесе бала қып алармыз” деді. Осылайша Жүсіпті ол жерге орналастырып, оған түстердің жоруын үйреттік. Алла өз ісіне өктем, бірақ адамдардың көбі білмейді.

(12:22) Ол ержеткенде, оған даналық, білім бердік. Жақсылық істеушілерді өстіп сыйлаймыз.

(12:23) Және оның үйіндегі (хожая) оны қалаған. Оның еркіне ол Қарсы болды, ол Қақпаны құлыптап: “Мен саған ғашықпын!” деді. Ол: "Алла маған жақсырақ Мысырды түрғызамын деп, қараңғыланғандарға сәттілік (бермеуге) уәде берді" - деді.

(12:24) Расында әйел одан ой қылды. Егер Раббыңның дәлелін көрмесе, Жүсіп те одан ой қылған болар еді. Жүсіптен жамандық, арсыздықты бұруымыз үшін өстідік. Өйткені, ол ықыласты құлдарымыздан еді.

(12:25) Олар есікке қарай жүгірді, (бір-бірінен озып кетуге тырысуда) және ол оның көйлегін арт жағынан жыртып алды. Есік алдында олар оның қожайының кездестірді. Ол: «Сенің жанұяңның бір (мүшесіне) зұлымдық (жасауды) қалаған (адамға), егер оны зынданға (қамауға) немесе азапты азапқа (ұшыратпаса), оған қандай жаза бар?!» - деді.

(12:26) Ол: "Ол табандылықпен мені азғыруға тырысты," - деді. Оның жанұясынан бір куәгер айғақ берді: «Егер оның көйлегі алдынан жыртылып кетсе, ол шындықты (айтады) ал ол өтірік (айтушылардың бірі).

(12:27) Ал егер оның көйлегі артқы жағынан жыртылған болса, онда ол (әйел) өтірік (айтады), және ол шыншылдардың (бірі).

(12:28) Артқы жағынан жейдесінің жыртылып жатқанын көріп, деді: Расында, мұның бәрі сендердің әйел айлаларың (интригаларың). Расында, айлаларың керемет!

(12:29) “Жүсіп, мұны қоя сал! Ханым, сен күнәң үшін жарылқану тіле! Расында сен қателесушілерденсің!”-(деді).

(12:30) Қаладағы қатындар: “Бастықтың әйелі жігітінен көңілі қыпты. Расында біз оны ашық адасушы көреміз” деп өсектеді.

(12:31) Қатындардың өзіне сөгіс бергендіктерін естігенде; оларға шақыру жіберіп, олар үшін сүйеніп отыратын диван әзірледі де әрбіреуіне пышақ беріп, “Шық, оларға көрін!”,-деді. Оны көрген сәтте, бір түрлі ірі бағалап, өз қолдарын турады. Қатындар: “Ой Алла! Мынау адам емес; бұл біртүрлі құрметті періште-ақ қой” десті.

(12:32) “Ал міне, мені өсектегендерің осы. Расында оның көңілін мен қаладым. Сонда да абырой сақтады. Және де ол, әмірімді орындамаса, әлбетте абақтыға салынып, қор болушылардан болады” деді.

(12:33) Раббым! Бұлардың, мені істеуге шақырған істерінен маған зындан сүйкімдірек. Егер бұл қатындардың сұмдықтарын менен бұрмасаң,оларға бейімдеп надандардан боламын” деп тіледі.

(12:34) Сонда Раббы тілегін қабыл етіп, одан қатындардың сығандықтарын тойтарды. Өйткені Ол Алла, толық естуші, өте білуші.

(12:35) Сонсоң оларға дәлелдер көрінгеннен кейін де оны бір мерзімге дейін абақтыға салды.

(12:36) Және де Жүсіппен бірге екі жігіт бірге абақтыға кірді. Ол екеуінің бірі: “Мен түсімде арақ сыққанымды көрдім” деді. Екіншісі: “Мен төбеме нан көтеріп жүр екенмін. Одан құс жегенін көрдім. Бізге бұл түстердің жоруын айтып бер. Күдіксіз, біз сені жақсылық қылушылардан көреміз” деді.

(12:37) “Сендерге қоректендірілетін тамақ келмей-ақ екеуіңе түстің жоруын айтып беремін. Бұл маған Раббымның үйреткендерінен. Шынында Аллаға сенбеген және ақырет күніне сенбеген бір елдің дінін тастадым” деді.

(12:38) “Аталарым, Ибрахим, Исхақ және Яғқұптардың дінін қудым. Біздің Аллаға ешбір серік қосуымыз тиісті емес. Бұл бізге әрі адам баласына Алланың бір мәрхаметі. Бірақ адамдардың көбісі шүкіршілік қылмайды.”

(12:39) “Әй менің абақты жолдастарым! Бөлек-бөлек Раббылар жақсы ма? Немесе әр нәрсеге өктем жалғыз Алла жақсыма?”

(12:40) Одан басқа өздерің және әкелерің қойған есімдерге ғана қызмет етесіңдер . Алла олар туралы ешбір дәлел жібермеді. Алладан басқа ешкім шешім (қабылдамайды). Өзінен басқа ешкімге Құлшылық етпеңдер деп бұйырды. Бұл дұрыс (төлем) қарыз, бірақ адамдапрдың көпшілігі мұны білмейді.

(12:41) “Әй абақты жолдастарым! Біреуің қожайынына арақ ішкізеді. Ал біреуің дереу асылып, басын құс шоқиды. Міне екеуің жоруын сұраған іс бітті.”

(12:42) Ол өзінің болжамы бойынша құтқарылатын адамнан: «Мені қожайының есіне түсір», - деп сұрады. Бірақ шайтан оны қожайынына бұл туралы еске салуды ұмытуға итермеледі және ол бірнеше жыл түрмеде болды.

(12:43) Патша: “Түсімде, жеті семіз сиырды жеті арық сиыр жеп жатқанын және жеті жасыл сабақтар, тағы солай қурағанын көрдім. Әй сыбайластар! Егер түс жоритын болсаңдар, менің түсімді жорыңдар” деді.

(12:44) “Бұл шым-шытырық түс екен. Сондықтан біз мұндай түстердің жоруын білмейміз” деді.

(12:45) Ол екеуінің құтылғаны, Жүсіпті бірталайдан кейін есіне алды да: “Мен сендерге оның жоруының хабарын беремін. Дереу мені абақтыға жіберіңдер” деді.

(12:46) “Әй шыншыл Жүсіп! Бізге, жеті семіз сиырды жеті арық сиырдың жеуі және жеті жасыл сабақ пен қурағандары жайында жоруын бер. Олардың да оны білулері үшін адамдарға қайтып барайын”

(12:47) “Жеті жыл әдеттегіше егін егесіңдер де сонда орғандарыңды бастырмай сабақта қойып, бірақ аздап жейтіндеріңді ғана аласыңдар.”

(12:48) “Тағы бұдан кейін қатты келеді. Бір аздап сақтанғандарыңнан басқа бұрыннан сол жинағандарыңды жейсіңдер.”

(12:49) “Ал бұдан кейін адамдар жаңбырға қанып онда жемістердің суын сығатын жыл келетін болады” деді.

(12:50) Патша: “Оны маған алып келіңдер” деді. Елші келген кезде, “Қожайыныңа қайтып бар. Ол, қолдарын кескен қатындардың мақсаттары не? Сұра! Күдіксіз Раббым, олардың қулықтарын толық біледі” деді.

(12:51) Ол: «Сендер Жүсіпті оның еркіне қарсы ренжіткен кезде не жайында дауластыңдар?» деді. Олар: «Алла сақтасын! Біз ол туралы жаман ештеңе білмейміз». Чати әйелі деді: «Енді ақиқат анық. Оны азғыруға тырысқан мен едім, ол шындықты айтушылардың бірі.

(12:52) “Осы расында оған астыртын қиянат қылмағанымды патшаның білуі үшін. Күдіксіз Алла, қиянатшылардың қастығын оңайлатпайды” деді.

(12:53) “Нәпсімді ақтамаймын. Расында нәпсі жамандыққа бұйырады. Бірақ та Раббым мәрхамет етсе ол басқа. Күдіксіз Раббым өте жарылқаушы, ерекше мейірімді”

(12:54) Патша: “Оны маған алып келіңдер. Оны өзім үшін арнаулы адам қып алайын” деді. Патша оған сөйлескен сәтте: “Әрине бүгін біздің алдымызда елеулі орның және сенімің бар” деді.

(12:55) “Мені мемлекеттің қазына бастығы қыл. Өйткені, мен оны қорғауды білемін” деді.

(12:56) Міне, осылайша Жүсіпті ол жерге орналастырдық. Қалаған жерінде отыра алады. Қалағанымызды мәрхаметімізге бөлейміз. Сондай-ақ жақсылық істеушілердің еңбегін зая қылмаймыз.

(12:57) Әрине иман келтіріп, тақуа болғандардың ақыреттегі сыйлығы тағы жақсы.

(12:58) Жүсіптің туысқандары келіп, жанына кірді. Сонда Юсып оларды таныды. Олар, оны танымады.

(12:59) Ол олардың жүктерін әзірлеткен сәтте: “Маған әке бір туыстарыңды ала келіңдер. Шын мәнінде астық толтырғанымды және мейман достардың жақсысы екенімді көрмейсіңдер ме?”,-деді.

(12:60) “Егер оны маған келтірмесеңдер, менде, сендерге өлшеп берер жоқ. Сондай-ақ маған жақындамаңдар.”

(12:61) Олар: “Біз оны әкесінен қалауға тырысамыз. Сөзсіз мұны орындаймыз” десті.

(12:62) Ол қызметшілеріне: “Олардың (астық сатып алуға әкелген) өз нәрселерін де жүктерінің ішіне қойыңдар. Әрине үйлеріне қайтып барған кезде, оны біліп, мүмкін олар қайтып келер” деді.

(12:63) Сонда олар әкелеріне қайтып барғандарында: “Әй әкеміз! Біздің өлшеу тоқтатылды. Сондықтан туысымызды бізбен бірге жібер де өлшеп алайық. Сондай-ақ біз оны әлбетте қорғаймыз” деді.

(12:64) “Бұдан бұрын туысына байланысты сендерге сенгенім сияқты бұған да сендерге сенейін бе? Дегенмен, Алла толық қорғаушы әрі Ол, мейірімділердің ең мейірімдісі” деді.

(12:65) Олар жүктерін ашқанда, Өздеріне қайтарылған нәрселерін тапты да: “Әй әкеміз! Не іздейміз! Міне нәрселеріміз өзімізге қайтарылыпты, тағы семьямызды қамтамасыз етіп, туыстарымызды қорғаймыз. Сондай-ақ тағы бір түйе өлшеуімізге болады. Негізінен бұл өлшеп әкелгеніміз шамалы” десті.

(12:66) Ол деді: «Сендер онымен бірге қайтпағанша Аллаға ант бермейінше, оны сендермен бірге жібермеймін. Тек сендерді қоршауға алмаса». Олар оған ант бергенде, ол деді: «Алла біздің айтқандарымыздың Қамқоршысы және Қорғаушысы», - деді.

(12:67) Балаларына: “Әй балаларым! Қалаға бір қақпадан кірмей бөлек-бөлек қақпалардан кіріңдер. Онымен қатар сендерден Алланың бұйрығынан еш нәрсені кетіре алмаймын. Үкім Аллаға ғана тән. Оған тәуекел еттім. Сондай-ақ тәуекел етушілер Оған тәуекел етсін” деді.

(12:68) Олар, әкелерінің әмірінше, кірген болса да олардан Алланың тағдырынан ешнәрсені кетіре алмайтын еді. Бірақ Яғқұп көңіліндегі бір қажетін ғана атқарған болды. Өйткені ол, біз үйреткендіктен білім иесі еді. Алайда, оны адамдардың көбі білмейді.

(12:69) Олар Юсыптың жанына кіргенде, Жүсіп туысын өз қасына алып: “Мен, сенің баурыңмын. Олардың істегендеріне кейіме” деді.

(12:70) Ол олардың нәрселерін қамдағанда, өлшеу ыдысын өз туысының жүгінің ішіне қойып, олар жүрген соң бір айғайшы: “Әй керуенші! Сендер анық ұрысыңдар!” деп айғайлады.

(12:71) Олар, бұларға бұрылып: “Не нәрсе жоғалттыңдар?”, – деді.

(12:72) Бұлар: “Патшаның өлшеу ыдысын жоғалттық. Оны әкелген кісіге бір түйе жүк сыйлық бар. Әрі мен оған жауаптымын” деді.

(12:73) Олар: “Аллаға ант етеміз. Расында бұл жерге бұзақылық үшін келмегенімізді әрине білдіңдер. Сондай-ақ біз ұры емеспіз” деді.

(12:74) Бұлар: “Егер өтірікші болсаңдар, оның жазасы не?”, – деді.

(12:75) Олар: “Оның жазасы, кімнің жүгінен шықса, сонда оның өзі жазалы. Біз залымдарды осылайша жазалаймыз” деді.

(12:76) Өз туысының жүгінен бұрын олардың жүгін тінте бастап, сонсоң оны туысының жүгінен шығарды. Осылайша Жүсіпке әдіс үйреттік. Өйткені, Алла қаламайынша патшаның заңында туысын алып қала алмас еді. Қалаған кісіміздің дәрежелерін көтереміз. Сондай-ақ әр ілім иесінің үстінде бір білуші бар.

(12:77) Олар: “Егер бұл ұрлық қылса, әрине туысы да бұрын ұрлық қылған болатын” деді. Сонда Юсып ол сөзді жүрегінде сақтап, оларға әшкерелемеді. “Сендер тағы жаман орындасыңдар. Алла айтқандарыңды жақсы біледі” деді.

(12:78) Олар: “Әй қожайын! Бұның кәрі әкесі бар. Сондықтан оның орнына бірімізді ал. Шын мәнінде біз сені игілік істеушілерден көреміз” деді.

(12:79) “Нәрсемізді жанынан тапқан адамнан басқаны алып қалудан алудан Аллаға сиынамыз. Біз ол уақытта анық залымдардан боламыз” деді.

(12:80) Олар, одан күдер үзген сәтте, оңашаланып кеңесті. Олардың үлкені: “Білмейсіңдер ме? Расында әкелерің сендерге байланысты Алланың атымен серт алған. Сондай-ақ бұрын Жүсіп жайында орасан айыптысыңдар. Сондықтан маған әкем рұқсат бергенге немесе мен үшін Алла бір үкім қылғанға дейін осы жерден әсте айрылмаймын. Ол Алла үкім етушілердің ең жақсысы” деді.

(12:81) “Сендер әкелеріңе қайтыңдар да: Әй әкеміз! Шын мәнінде ұлың ұрлық қылды. Біз білгенімізге ғана айғақпыз. Сондай-ақ біз көместі білмейміз деңдер.”

(12:82) “Ал біз ішінде болған қаладан және бізге кездескен керуеннен сұра. Сөз жоқ, біз шын айтамыз”

(12:83) “Олай емес. Сендерді нәпсілерің бір іске қызықтырған екен. Енді маған көркем сабыр керек. Бәлкім Алла олардың бәрін маған келтірер. Өйткені, Ол толық білуші, хикмет иесі” деді.

(12:84) Олардан теріс айналып: “Ой қайран Жүсіп!”, – деп күйіктен көздері ағарып, сонда ол қасіреттеніп іштей тынды.

(12:85) Олар, әкелеріне: “Аллаға ант етеміз. Күйіктен ерігенге немесе типыл болғанға дейін Жүсіпті жоқтай бересің” деді.

(12:86) “Мен күйзелісімді де күйінішімді де Аллаға ғана шағамын. Әрі Алладан сендер білмеген нәрсені білемін” деді

(12:87) “Әй ұлдарым! Барыңдар да Юсыпты және туысын іздестіріңдер! Сондай-ақ Алланың мәрхаметінен күдер үзбеңдер. Өйткені, Алланың рахметінен, қарсы болған қауым ғана күдер үзеді…”

(12:88) Олар, оған барып, кірген сәтте: “Әй қожайын! Бізге және семьямызға ашаршылық тиді. Онымен қатар мардымсыз бір нәрсемен келдік. Сонда да толық өлшеп бер. Тіпті бізге садақа да бер. Күдіксіз Алла, садақа берушілерді сыйлайды” деді.

(12:89) “Сендер білместіктен Жүсіпке және бауырына не істегендеріңді білесіңдер ме?”, – деді.

(12:90) Олар: “Сен өзің шын Жүсіпсің бе?”, – деді. “Мен Жүсіп, мынау бауырым. Расында Алла бізге игілік қылды. Шын мәнінде кім Алладан сақсынса, сабыр етсе, күдіксіз Алла жақсылық істеушілердің еңбегін зая қылмайды” деді.

(12:91) Олар: “Аллаға ант етеміз. Рас Алла сені бізге ықпалды етті. Өйткені, біз күнәкар едік” деді.

(12:92) “Бүгін сендерге сөгіс жоқ. Алла сендерді жарылқайды. Ол мейірімділердің ең мейірімдісі” деді.

(12:93) “Енді мына жейдемді апарып, әкемнің бетіне қойыңдар; көзі көруге келеді. Біртұтас үй-іштеріңмен маған келіңдер” деді.

(12:94) Керуен айрылып шыққан кезде, олардың әкесі: “Егер алжыды демесеңдер шын мәнінде мен Жүсіптің иісін алып отырмын” деді.

(12:95) Ел: “Аллаға ант етеміз. Әрине сен бұрынғы жан-сақтықтасың” деді.

(12:96) Сүйіншісі келген сәтте, жейдені Яғқұптың бетіне қоя сала көзі көруге айналды: “Сендерге Алла тарапынан сендер білмейтін нәрсені білемін демеп пе едім?” деді.

(12:97) Ұлдары: “Әй әкеміз! Біздің күнәларымыздың жарылқануын тіле! Расында біз қателескен едік” деді.

(12:98) Яғқұп: “Сендер үшін Раббымнан жарылқау тілеймін. Өйткені, Ол аса жарылқаушы, ерекше мейірімді” деді.

(12:99) Олар, Жүсіптің қасына барғанда әке-шешесін өз қасына алды да: “Алланың қалауы бойынша Мысырға бейбіт түрде кіріңдер” деді.

(12:100) Әке-шешесін таққа көтерді. Барлығы Алла үшін сәждеге жығылды. “Әй әкетайым! Міне бұрыңғы көрген түсімнің жоруы. Рас оны Раббым ақиқатқа шығарды. Сондай-ақ шайтан туыстарым мен менің арамды бұзғаннан кейін, мені абақтыдан шығарып, сахарадан сендерді келтіріп, маған рас игілік етті. Күдіксіз Раббым қалағанына өте мейірімді. Ол толық білуші, хикмет иесі.”

(12:101) “Раббым маған патшалық бердің және түстердің жоруын үйреттің. Көктер мен жердің жаратушысы, Сен дүние, ақыретте иемсің. Мені бой ұсынған күйде өлтіріп, игілерге қос!”

(12:102) Саған бұл қиссаны көмес хабарлардан уахи етеміз. Олар іс жүзінде бірлесіп мекерлік жасағанда, жандарында болмаған едің.

(12:103) Көбісі адамдардың, тіпті егер сіз (құмарлықпен) қаласаңыз да мүміндерден болмайды, (сенбейді).

(12:104) Олардан ақы сұрамайсың. Ол Құран бүкіл әлемге тән үгіт.

(12:105) Көктерде және жерде қаншалаған дәлел бар. Адамдар оған көңіл бөлмей өтеді.

(12:106) Олардың көбі Аллаға иман келтірмейді. Сондай-ақ олар ортақ қосады.

(12:107) Ал олар, Алланың баурап алушы азабынан немесе кенеттен сезбеген түрде қияметтің келіп қалуынан қауіпсіз болды ма?

(12:108) “Менің жолым осы. Алла жаққа шақырамын. Мен және маған ергендер, ашық дәлел үстінде. Алланы пәктеймін. Сондай-ақ серік қатушылардан емеспін” де.

(12:109) Сенен бұрын да кенттердің халқынан өздеріне уахи етіп, еркектерді ғана жібердік. Ал енді олар өздерінен бұрынғылардың соңының не болғанын жер жүзін кезіп көрмей ме? Әрине ақырет жұрты тақуалар үшін қайырлы, түсінбейсіңдер ме?

(12:110) Хатте Елшілер күдер үзіп, олар шын мәнінде жасынға шығарылдық деп ойлаған кезде, өздеріне жәрдеміміз келген еді де сонда қалағанымыз құтқарылды. Сондай-ақ бейнетіміз күнәкар қауымнан қайтарылмайды.

(12:111) Шынында, олардың баянында Ақыл иелері үшін қамтылған (тәрбиелеу) дәлел бар. Бұл ойдан шығарылған хабарландыру емес, бірақ оның бұрынғысын растау және әрбір тақырыпты егжей-тегжейлі түсіндіру, мүміндер үшін тура жол және Рақым Халық үшін.